ติดตามข่าวมาบตาพุด: การประเมินอันตรายร้ายแรง - โรงแยกก๊าซ ปตท.

การประเมินอันตรายร้ายแรง

เมื่อไม่ตอกเสาเข็มทั้งหมด และมีข้อกำหนดความทรุดตัวต่างกันน้อยมาก 0.5-1.5 ซม.เท่านั้น

ที่จะไม่กระทบกับท่อและข้อต่อต่างๆ อุปกรณ์ ต่างๆ ที่จะทำให้เกิด ก๊าซแตก-รั่ว ได้

โอกาสเกิดการรั่วไหลรุนแรงจึงมีโอกาสสูงมาก เพราะไม่ตอกเสาเข็มทั้งโรงแยกก๊าซที่ 6 และโรงแยกก๊าซอีเทน ดังนั้นที่ทำการศึกษาไว้ในโครงการต่างๆ นั้นมากการศึกษา HAZOP ที่ไม่ได้อ้างอิงการทรุดของฐานรากต่างๆ เอาไว้ด้วย และการปกปิดข้อมูล ค่ารับน้ำหนักของดินที่ใช้สูงมากในการออกแบบ จึงไม่สามารถสร้างทำให้ตรงกับการออกแบบ การรับน้ำหนักของโครงสร้างพิเศษสำคัญต่างๆ ด้วย

อันตรายและความรุนแรง จาก ตารางรัศมีการได้รับผลกระทบ กับแผนที่ จะพบว่า ในรายงาน ปิดความจริงในส่วนของผลกระทบที่ครอบคลุม ทั้งตลาด และนิคมมาบตาพุด

5.1 บทนำ

แม้ว่าการดำเนินงานก่อสร้างเพื่อจะเปิดดำเนินการของการของโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 ของบริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน) จะสร้างอยู่บนพื้นที่เดิมซึ่งติดกับโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 1, 2 และ 3 ที่เปิดดำเนินการไปแล้วและได้มีการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อม ซึ่งรวมถึงการประเมินอันตรายร้ายแรงไปแล้วก็ตาม แต่การดำเนินงานของโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 ก็ยังมีความจำเป็นที่จะต้องศึกษาการวิเคราะห์อันตรายร้ายแรง เพื่อหาแนวทางการป้องกันล่วงหน้า รวมทั้งเป็นการทบทวนการดำเนินงานที่ผ่านมา อุบัติเหตุที่เกิด แผนฉุกเฉินของโรงแยกก๊าซธรรมชาติระยองที่มีอยู่ว่ามีความพร้อมเหมาะสมหรือไม่ ในส่วนนี้จึงเป็นการวิเคราะห์อันตรายร้ายแรง โดยเน้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 และทบทวนผลการปฏิบัติงานที่ผ่านมาของโรงแยกธรรมชาติทั้ง 3 หน่วย

5.2 วิธีการศึกษา

ในการศึกษาครั้งนี้ได้ยึดแนวทางของสำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม กรณีการประเมินผลกระทบสิ่งแวดล้อม และบริหารจัดการสำหรับกลุ่มอุตสาหกรรมด้านปิโตรเคมีและสารเคมี (OEPP, 1993) และแนวทางของ J.R. Taylor (1994) และ API Publication 581 (May 2000) Risk – Based Inspection Base Resource Document สำหรับขั้นตอนการวิเคราะห์ความเสี่ยง แสดงไว้ในรูปที่ 5.2-1 โดยมีลำดับขั้นตอน ดังนี้

· กำหนดวัตถุประสงค์และขอบเขตการศึกษา

· จำแนกอันตราย

· คำนวณหาโอกาสของการเกิด ตามสมมติฐาน

· คำนวณความรุนแรง ตามสมมติฐาน

· ประเมินความเสี่ยงในภาพรวม

· ประเมินความยอมรับ

· ทบทวน ปรับปรุงแผนการทำงาน

· ประเมินและติดตามผล

การจำแนกอันตราย/ความเสี่ยง

จากรายละเอียดโครงการ

· ขบวนการผลิต

· HAZOP

· บริเวณถังบรรจุผลิตภัณฑ์/สารเคมี

สมมติฐานกรณีเกิดเหตุการณ์

หาโอกาสการเกิด

(Probability Analysis)

การคำนวณจาก

· เอกสารอ้างอิง

· ผลการดำเนินงานที่ผ่านมา สถิติการเกิดอุบัติเหตุ

การคำนวณระดับความรุนแรง

(Consequence Analysis)

การคำนวณตามแนวทางของธนาคารโลก

(World Bank)

การพิจารณามาตรการ /
แผนฉุกเฉินขององค์กร

การหาแนวทาง / มาตรการลดระดับความรุนแรงป้องกันอัคคีภัย

พิจารณาแผน / มาตรการขององค์กรความพร้อม

และรายงานผลจากที่ผ่านมา

รูปที่ 5.2-1 : ขั้นตอนการศึกษาด้านการประเมินอันตรายร้ายแรง

5.3 การวิเคราะห์ข้อมูลพื้นฐาน

ข้อมูลพื้นฐานในที่นี้ หมายถึง ขบวนการการทำงานของโรงแยกก๊าซธรรมชาติ รวมถึงการใช้สารเคมีต่าง ๆ ที่มีโอกาสเกิดอันตรายร้ายแรงขึ้นมาได้

จากการศึกษาขบวนการของโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 ซึ่งมีขบวนการผลิตที่คล้ายคลึงกับ
โรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 3 โดยมีหน่วยการผลิตหลัก ดังนี้

· อุปกรณ์รับก๊าซเข้าขบวนการผลิต

· หน่วยกำจัดปรอท (Mercury Removal Unit)

· หน่วยกำจัด Acid Gas (Acid Gas Removal Unit)

· หน่วยกำจัดความชื้นของก๊าซ (Dehydration Unit)

· หน่วย Ethane Recovery (Ethane Recovery Unit)

· หน่วยเพิ่มแรงดันก๊าซธรรมชาติ (Sales Gas Compression Unit)

· Fractionation Unit

· Ethane Treatment Unit

· LPG Treatment Unit

โครงการโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 จะมีผลิตภัณฑ์เกิดขึ้น คือ โปรเพน ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) และก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL) โดยอัตราการผลิตเท่ากับ 1,708 5,758 และ 1,977 ตัน/วัน ตามลำดับ ซึ่งสารเคมีอันตรายที่มีในโครงการที่สำคัญซึ่งเป็นสารเคมีที่ไวไฟหากเกิดการรั่วไหลออกสู่บรรยากาศแล้ว เมื่อติดไฟอาจส่งผลกระทบร้ายแรงได้ คือ โปรเพน ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG) และก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL) โดย
คุณสมบัติสารอันตรายเป็นดังตารางที่ 5.3-1

(1) โปรเพน (Propane)

โปรเพน ใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมปิโตรเคมี หรือใช้เป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรมอื่น ๆ โดยไม่ใช่เป็นสารก่อมะเร็ง เป็นก๊าซไม่มีสี มีกลิ่นน้ำมันจาง ๆ การละลายในน้ำจะละลายได้น้อยมาก โดยปกติการเกิดปฏิกิริยาทางเคมีจะเสถียร และควรหลีกเลี่ยงจากสารออกซิไดซ์ เช่น คลอรีน โปรมีน ค่ามาตรฐานความปลอดภัย TLV เท่ากับ 1000 ppm รายละเอียดดังตารางที่ 5.3-1

(2) ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG)

ก๊าซปิโตรเลียมเหลวใช้เป็นก๊าซหุงต้มหรือใช้เป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรมและเป็นวัตถุดิบใน
อุตสาหกรรมปิโตรเคมี ซึ่งสารนี้ไม่เป็นสารก่อมะเร็ง เป็นของเหลว (ภายใต้ความดัน) ไม่มีสี แต่จะมีกลิ่นจากการเติมสารประกอบซัลเฟอร์ การละลายในน้ำจะละลายได้เล็กน้อย ปกติในการเกิดปฏิกิริยาทางเคมีจะเปลี่ยนแปลงได้ช้า และควรหลีกเลี่ยงจากสารออกซิไดซ์เป็นคลอรีน โปรมีน ฟลูออรีน เนื่องจากทำปฏิกิริยารุนแรงต่อกัน และค่ามาตรฐานความปลอดภัย TLV เท่ากับ 1000 ppm รายละเอียดดังตารางที่ 5.3-1

(3) ก๊าซโซลีนธรรมชาติ (Natural Gasoline : NGL)

ก๊าซประเภทนี้ใช้เป็นเชื้อเพลิง ใช้ผสม (Blending) กับน้ำมันเชื้อเพลิง ใช้เป็นวัตถุดิบในการผลิต ตัวทำละลาย (Solvent) และอุตสาหกรรมปิโตรเคมี โดยก๊าซประเภทนี้ประกอบด้วย เพนเทน เฮกเซน
เฮปเทน และออกเทน ซึ่งเป็นของเหลวใส ไม่มีสี มีกลิ่นน้ำมันจาง ๆ ปกติในการเกิดปฏิกิริยาทางเคมีจะเปลี่ยนแปลงได้ช้า และมีสารออกซิไดซ์ เช่น คลอรีน โปรมีน ฟลูออรีน ที่ต้องหลีกเลี่ยงจากกัน เนื่องจากทำปฏิกิริยา
รุนแรงต่อกันและค่ามาตรฐานความปลอดภัย TLV เท่ากับ 600 ppm รายละเอียดดังตารางที่ 5.3-1

จากการทบทวนผลการวิเคราะห์การเกิดอันตรายร้ายแรงสำหรับโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 3 (TESCO, May 1994) และการทำ HAZOP ของโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 3 (December, 1995) ซึ่งจากการพิจารณารายละเอียดโครงการขบวนการผลิต พบว่ามีความเป็นไปได้น้อยมากที่จะเกิดอุบัติภัยจากขบวนการผลิตหรือแทบจะไม่เกิดขึ้น แต่มีความเป็นไปได้ที่จะเกิดขึ้นบริเวณถังบรรจุผลิตภัณฑ์ ทั้งนี้เนื่องจากโครงการมี
ผลิตภัณฑ์ที่เป็นสารไวไฟและบรรจุไว้ภายใต้ความดัน ได้แก่ ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG : Liquid Petroleum Gas) มีจำนวน 3 ถัง และโปรเพน จำนวน 1 ถัง ภายใต้ความดันที่ออกแบบเท่ากับ 17.5 บาร์ และความดันที่ใช้การดำเนินการเท่ากับ 8 บาร์ โดยมีค่าอุณหภูมิจากการออกแบบเท่ากับ 40^oซ และอุณหภูมิใช้ดำเนินการเท่ากับ
35^oซ สำหรับก๊าซโซลีนธรรมชาติจะเก็บกักที่ความดันบรรยากาศและอุณหภูมิจากการออกแบบเท่ากับ 35^oซ สรุปดังตารางที่ 5.3-2

ตารางที่ 5.3-1

คุณสมบัติในด้านต่าง ๆ ของโปรเพน ก๊าซปิโตรเลียมเหลว และก๊าซโซลีนธรรมชาติ


ลักษณะ/คุณสมบัติ	โปรเพน (Propane)	ก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG)	ก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL)


1. ชื่อทางการค้า	โปรเพน	ก๊าซหุงต้ม (LPG)	ก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL)


2. ชื่อเคมี	โปรเพน	โปรเพน+บิวเทน	เพนเทน+เฮกเซน+เฮปเทน+ ออกเทน


3. ความเข้มข้น	98.5-99.6%	55.0-64.2% สำหรับโปรเพน	52.6-62.9% สำหรับเพนเทน
		32.5-45.0% สำหรับบิวเทน	22.1-26.4% สำหรับเฮกเทน
			12.2-14.1% สำหรับเฮปเทน
			1.2-1.9% สำหรับออกเทน


4. ด้านกายภาพและเคมี
· จุดเดือด (^oC)	-42	-17	36
· จุดหลอมเหลว (^oC)	-187 ถึง –189	-187	-129.73
· ความดันไอ	0.772 psi (@-92.4^oC)	127.88 psig (@37.8^oC)	13.5 psia (37.8)
· การละลายได้ในน้ำ	ละลายได้น้อยมาก	ละลายเล็กน้อย	ไม่ละลาย
· ความถ่วงจำเพาะ (15^oC, น้ำ = 1)	0.506-0.507	0.522-0.534	0.662-0.676
· อัตราการระเหย (% volatile)	100%	100%	ระเหยอย่างรวดเร็ว
· ความหนาแน่นไอ (15^oC, อากาศ = 1)	1.523	1.73	>1
· ค่าความเป็นกรด-ด่าง	Not Available	Not Available	Not Applicable
· ลักษณะสีและกลิ่น	ก๊าซไม่มีสี, มีกลิ่นน้ำมันจางๆ	ของเหลว (ภายใต้ความดัน) ไม่มีสี แต่มีกลิ่นจากการเติมสารประกอบซัลเฟอร์	ของเหลวใส ไม่มีสี มีกลิ่นน้ำมันจางๆ


5. ด้านอัคคีภัยและการระเบิด
· จุดวาบไฟ (^oC)	-104	-60 ถึง –105	-43
· ขีดจำกัดการติดไฟ
- ค่าต่ำสุด (LEL) (%)	2.1	2.0	1.4
- ค่าสูงสุด (UEL) (%)	9.5	9.0	7.6
· อุณหภูมิสามารถติดไฟได้เอง (^oC)	462	400-500	257
· การเกิดปฏิกิริยาทางเคมี	ปกติจะเสถียร	ปกติเปลี่ยนแปลงได้ช้า	ปกติเปลี่ยนแปลงได้ช้า
· สารต้องหลีกเลี่ยงจากกัน	สารออกซิไดซ์ (Cl₂, Per₂)	สารออกซิไดซ์ (Cl₂, Br₂, Fl₂)	สารออกซิไดซ์ (Cl₂, Br₂, Fl₂)
· สารอันตรายเกิดจากการสลายตัว	CO, CO₂	CO₂, CO	CO₂, CO


6. ค่ามาตรฐานความปลอดภัย TLV	1,000 ppm	1,000 ppm	600 ppm

ตารางที่ 5.3-2

สภาวะในการกักเก็บโปรเพน ก๊าซปิโตรเลียมเหลว และก๊าซโซลีนธรรมชาติ


	สภาวะการเก็บกัก				จำนวน	ปริมาณการเก็บกัก
ชนิดสาร	ค่าจากการออกแบบ		ค่าจากการดำเนินการ			แต่ละถัง
	อุณหภูมิ (^oC)	ความดัน (บาร์)	อุณหภูมิ (^oC)	ความดัน (บาร์)	(ถัง)	(ลบ.ม.)


1. โปรเพน	40	17.5	35	8.0	1	4,000
2. ก๊าซปิโตรเลียมเหลว	40	17.5	35	8.0	3	6,000
3. ก๊าซโซลีนธรรมชาติ	35	บรรยากาศ	-	-	1	4,000

ที่มา : บริษัท ปตท. จำกัด (มหาชน), 2545

5.4 โอกาสของการเกิดอุบัติเหตุ

จากการศึกษาโดย Risk Based Inspection ใน Base Resource Documents ของ API Publication 581 ได้รวบรวมข้อมูลความถี่ของการเกิดอุบัติเหตุของอุปกรณ์ต่าง ๆ ดังตารางที่ 5.4-1 จะเห็นว่า Pressure Vessel กรณีรูรั่ว ¼ นิ้ว จะมีโอกาสเกิดขึ้นเท่ากับ 4´10^-5 ครั้ง/ปี กรณีรูรั่ว 1 นิ้ว และ 4 นิ้ว มีโอกาสเกิดขึ้นเท่ากับ 1´10^-4 และ 1´10^-5 ครั้ง/ปี ตามลำดับ ส่วนการที่ถังเก็บกักแตกจะมีโอกาสเกิดขึ้นเท่ากับ 6´10^-6 ครั้ง/ปี ส่วนถังที่เก็บกักที่ความดันบรรยากาศ (Atmospheric Storage Tank) ในกรณีรูรั่วขนาด ¼ นิ้ว ขนาด 1 นิ้ว และขนาด 4 นิ้ว มีโอกาสเกิดรั่วไหลเท่ากับ 4´10^-5 1´10^-4 และ 1´10^-5 ครั้ง/ปี ตามลำดับ และถังเก็บกักแตก (Rupture Tank) มีโอกาสเกิดขึ้นเท่ากับ 2´10^-5 ครั้ง/ปี

เนื่องจาก LPG และโปรเพน จะถูกบรรจุอยู่ภายใต้ความดัน ดังนั้นกรณีถังเก็บกักแตกจึงมีโอกาสการเกิด 6´10^-6 ครั้ง/ปี/ภาชนะบรรจุ ส่วนก๊าซโซลีนธรรมชาติเท่ากับ 2´10^-5 ครั้ง/ปี/ภาชนะบรรจุ เมื่อพิจารณา LPG โปรเพนและก๊าซโซลีนธรรมชาติจะอยู่ในสถานะก๊าซเมื่อเกิดการรั่วไหลขึ้น จากโอกาสการเกิดดังกล่าวจัดอยู่ในระดับ Improbable ตามการจัดกลุ่มของการเกิดเหตุการณ์ดังตารางที่ 5.4-2

เมื่อนำความถี่การเกิดความล้มเหลวของถังเก็บกักผลิตภัณฑ์ของโครงการมาคำนวณร่วมกับโอกาสในการเกิดเหตุการณ์ต่าง ๆ ทั้งในกรณีในสภาวะก๊าซและของเหลวตามเอกสารอ้างอิงของ API โดยแบ่งเป็นกรณีรั่วไหลทันทีทันใด และรั่วไหลอย่างต่อเนื่อง ดังแสดงในตารางที่ 5.4-3 ถึงตารางที่ 5.4-6 และรูปที่ 5.4-1 พบว่าในกรณีเกิดการรั่วไหลของโปรเพนหรือ LPG ทันทีทันใด มีโอกาสเกิด Flash Fire มากกว่าเหตุการณ์อื่น (4.2´10^-8 ครั้ง/ปี) และกรณีกำหนดรั่วไหลอย่างต่อเนื่องมีโอกาสเกิด Jet Fire มากที่สุด เท่ากับ 3.0´10^-8 ครั้ง/ปี ในส่วนของก๊าซโซลีนธรรมชาติมีโอกาสเกิด Pool Fire เท่านั้น ดังแสดงในตารางที่ 5.4-7

ตารางที่ 5.4-1

ความถี่ของการเกิดความล้มเหลวของอุปกรณ์ต่าง ๆ จากการทบทวนข้อมูลทุติยภูมิ

ประเภทอุปกรณ์	แหล่งข้อมูล (แห่ง)	ความถี่เกิดการรั่วไหลต่อปี
ประเภทอุปกรณ์	แหล่งข้อมูล (แห่ง)	¼ inch	1 inch	4 inch	Rupture
Centrifugal Pump, Single seal Centrifugal Pump, Double seal Column Compressor, Centrifugal Compressor, Reciprocating Filter Fin/Fan Coolers Heat Exchanger, Shell Heat Exchanger, Tube Side Piping, 0.75 inch diameter, per ft Piping, 1 inch diameter, per ft Piping, 2 inch diameter, per ft Piping, 4 inch diameter, per ft Piping, 6 inch diameter, per ft Piping, 8 inch diameter, per ft Piping, 10 inch diameter, per ft Piping, 12 inch diameter, per ft Piping, 16 inch diameter, per ft Piping, >16 inch diameter, per ft Pressure Vessels Reactor Reciprocating Pumps Atmospheric Storage Tank	1 1 2 1 6 1 3 1 1 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 7 5	6 ´ 10^-2 6 ´ 10^-3 8 ´ 10^-5 - - 9 ´ 10^-4 2 ´ 10^-3 4 ´ 10^-5 4 ´ 10^-5 1 ´ 10^-5 5 ´ 10^-6 3 ´ 10^-6 9 ´ 10^-7 4 ´ 10^-7 3 ´ 10^-7 2 ´ 10^-7 1 ´ 10^-7 1 ´ 10^-7 6 ´ 10^-8 4 ´ 10^-5 1 ´ 10^-4 0.7 4 ´ 10^-5	5 ´ 10^-4 5 ´ 10^-4 2 ´ 10^-4 1 ´ 10^-3 6 ´ 10^-3 1 ´ 10^-4 3 ´ 10^-4 1 ´ 10^-4 1 ´ 10^-4 - - - 6 ´ 10^-7 4 ´ 10^-7 3 ´ 10^-7 3 ´ 10^-7 3 ´ 10^-7 2 ´ 10^-7 2 ´ 10^-7 1 ´ 10^-4 3 ´ 10^-4 0.01 1 ´ 10^-4	1 ´ 10^-4 1 ´ 10^-4 2 ´ 10^-5 1 ´ 10^-4 6 ´ 10^-4 5 ´ 10^-5 5 ´ 10^-8 1 ´ 10^-5 1 ´ 10^-5 - - - ^- ^- 8 ´ 10^-8 8 ´ 10^-8 3 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 1 ´ 10^-5 3 ´ 10^-5 0.001 1 ´ 10^-5	- - 6 ´ 10^-6 - - 1 ´ 10^-5 2 ´ 10^-8 6 ´ 10^-6 6 ´ 10^-6 3 ´ 10^-7 5 ´ 10^-7 6 ´ 10^-7 7 ´ 10^-8 8 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 2 ´ 10^-8 1 ´ 10^-8 6 ´ 10^-6 2 ´ 10^-5 0.001 2 ´ 10^-5

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

ตารางที่ 5.4-2

การจัดกลุ่มโอกาสการเกิดเหตุการณ์

Category	โอกาสการเกิด (ต่อปี)
1. Improbable 2. Unlikely 3. Infrequent 4. Occasional 5. Frequent	1.0´10^-5 3.0´10^-4 1.0´10^-2 0.3 10

ที่มา : ปรับปรุงจากเอกสารประกอบการอบรมของ NPC “Hazard and Operability

(HAZOP) Studies and Hazard Analysis (HAZAN)

ตารางที่ 5.4-3

Specific Event Probabilities-Instantaneous Release Auto Ignition Not Likely¹

Final State Gas-Processed Below Auto Ignition Temperature

Fluid	Probabilities of Outcomes
Fluid	Ignition	Vapor Cloud Explosion (VCE)	Fireball	Flash Fire	Jet Fire	Pool Fire
C₁-C₂ C₃-C₄ C₅ C₆-C₈ C₉-C₁₂ C₁₃-C₁₆ C₁₇-C₂₅ C₂₅⁺ H₂ H₂S	0.2 0.1 0.1 0.1 0.04 - - - 0.9 0.9	0.04 0.02 0.02 0.02 0.01 - - - 0.4 0.4	0.01 0.01 0.01 0.01 0.005 - - - 0.1 0.1	0.15 0.07 0.07 0.07 0.025 - - - 0.4 0.4	0.02 0.02 0.01 0.01 0.005 0.005	0.08 0.08 0.04 0.04 0.015 0.015

หมายเหตุ : Shaded areas represent outcomes that are not physically possible.

¹Not likely if process temperature is less than auto ignition temperature plus 80^oF.

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

ตารางที่ 5.4-4

Specific Event Probabilities-Instantaneous Release Auto Ignition Not Likely¹

Final State Gas-Processed Below Above Auto Ignition Temperature

Fluid	Probabilities of Out Comes
Fluid	Ignition	Vapour Cloud Explosion (VCE)	Fireball	Flash Fire	Jet Fire	Pool Fire
C₁-C₂ C₃-C₄ C₅ C₆-C₈ C₉-C₁₂ C₁₃-C₁₆ C₁₇-C₂₅ C₂₅⁺ H₂ H₂S	0.2 0.1 0.1 0.1 0.05 - - - 0.9 0.9	0.04 0.03 0.03 0.03 0.01 - - - 0.4 0.4	- - - - - - - - - -	0.06 0.02 0.02 0.02 0.02 - - - 0.4 0.4	0.10 0.05 0.05 0.05 0.02 - - - 0.1 0.2	- - - - - - - - - -

หมายเหตุ : Shaded areas represent outcomes that are not physically possible.

¹ Not likely if process temperature is less than auto ignition temperature plus 80^oF.

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

ตารางที่ 5.4-5

Specific Event Probabilities-Instantaneous Release Auto Ignition Not Likely¹

Final State Liquid-Processed Below Above Auto Ignition Temperature

Fluid	Probabilities of Out Comes
Fluid	Ignition	Vapour Cloud Explosion (VCE)	Fireball	Flash Fire	Jet Fire	Pool Fire
C₁-C₂ C₃-C₄ C₅ C₆-C₈ C₉-C₁₂ C₁₃-C₁₆ C₁₇-C₂₅ C₂₅⁺ H₂ H₂S	0.1 0.1 0.05 0.05 0.02 0.02					0.1 0.1 0.05 0.05 0.02 0.02

หมายเหตุ : Shaded areas represent outcomes that are not physically possible.

¹ Not likely if process temperature is less than auto ignition temperature plus 80^oF.

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

ตารางที่ 5.4-6

Specific Event Probabilities-Continuous Release Auto Ignition Not Likely¹

Final State Liquid-Processed Below Auto Ignition Temperature

Fluid	Probabilities of Outcomes
Fluid	Ignition	Vapor Cloud Explosion (VCE)	Fireball	Flash Fire	Jet Fire	Pool Fire
C₁-C₂ C₃-C₄ C₅ C₆-C₈ C₉-C₁₂ C₁₃-C₁₆ C₁₇-C₂₅ C₂₅⁺ H₂ H₂S	0.1 0.1 0.1 0.05 0.05 0.02 0.02				0.02 0.02 0.01 0.01 0.005 0.005	0.08 0.08 0.04 0.04 0.015 0.015

หมายเหตุ : Shaded areas represent outcomes that are not physically possible.

¹Not likely if process temperature is less than auto ignition temperature plus 80^oF.

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

Instantaneous-Type Release

โอกาสเกิดขึ้น (ครั้ง/ปี)

(0.02)

Vapor Cloud Explosion

1.2´10^-8

(0.01)

Late Ignition

กรณี Propane / LPG

Flash Fire

4.2´10^-8

(0.01)

(0.1)

Early Ignition

Fireball

6.0´10^-9

6´10^-6 ครั้ง/ปี

Above Auto Ignition Temperature

Fireball

Final State Gas

กรณีก๊าซโซลีนธรรมชาติ

No Ignition

(0.9)

Safe Dispersion

5.4´10^-6

2´10^-5 ครั้ง/ปี

Ignition

(0.1)

Pool Fire

2´10^-6

Final State Liquid

No Ignition

(0.9)

Safe Dispersion

1.8´10^-5

โอกาสเกิดขึ้น (ครั้ง/ปี)

Continuous-Type Release

(0.03)

Vapor Cloud Explosion

1.8´10^-8

(0.02)

Late Ignition

Flash Fire

1.2´10^-8

กรณี Propane / LPG

(0.05)

(0.1)

6´10^-6 ครั้ง/ปี

Early Ignition

Jet Fire

3.0´10^-8

Above Auto Ignition Temperature

Jet Fire

Final State Gas

No Ignition

(0.9)

Safe Dispersion

5.4´10^-6

กรณีก๊าซโซลีนธรรมชาติ

2´10^-5 ครั้ง/ปี

(0.1)

Pool Fire

2.0´10^-7

Ignition

(0.1)

Final State Liquid

Jet Fire

No Ignition

(0.9)

Safe Dispersion

1.8´10^-5

ที่มา : API, API Publication 581, first edition, May 2000.

รูปที่ 5.4-1 : แผนภาพต้นไม้แสดงเหตุการณ์เมื่อมีการรั่วไหลของ American Petroleum Institute

กรณีรั่วไหลทันทีทันใด (Instantaneous Release) และกรณีรั่วไหลอย่างต่อเนื่อง (Continuous Release)

ตารางที่ 5.4-7

โอกาสที่เกิดเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดจากการรั่วไหลของถังเก็บกักผลิตภัณฑ์


ผลิตภัณฑ์	โอกาสเกิดขึ้นของเหตุการณ์ (ครั้ง/ปี)
	VCE	Flash Fire	Fireball / BLEVE	Jet Fire	Pool Fire


1. โปรเพน / LPG
· รั่วไหลทันทีทันใด (Instantaneous Release)	1.2´10^-8	4.2´10^-8	6.0´10^-9	-	-
· รั่วไหลอย่างต่อเนื่อง (Continuous Release)	1.8´10^-8	1.2´10^-8	-	3.0´10^-8	-


2. ก๊าซโซลีนธรรมชาติ
· รั่วไหลทันทีทันใด (Instantaneous Release)	-	-	-	-	2.0´10^-6
· รั่วไหลอย่างต่อเนื่อง (Continuous Release)	-	-	-	-	2.0´10^-7

หมายเหตุ : - โอกาสเกิดการรั่วไหลของโปรเพน / LPG เท่ากับ 6´10^-6 ครั้ง/ปี

- โอกาสเกิดการรั่วไหลของก๊าซโซลีนธรรมชาติ เท่ากับ 2´10^-5 ครั้ง/ปี

5.5 การวิเคราะห์อันตรายร้ายแรง (Hazard Analysis)

สำหรับทางโครงการนั้นได้วางระบบและมาตรการในการป้องกันการเกิดอันตรายร้ายแรง จัดให้มีระบบดับเพลิง โดยมีระบบป้องกันไฟด้วยหัวฉีดน้ำ โฟม และเคมีภัณฑ์แห้ง พร้อมกันนี้มีมาตรการป้องกันการเกิดอันตรายจากไฟและระเบิด ประกอบกับในโรงงานมีระบบความปลอดภัยในการทำงาน ดังนั้นโอกาสที่จะเกิดอันตรายมีได้น้อยมากหรือแทบไม่เกิดเลย แต่คณะผู้ศึกษาก็ได้มีการประเมินผลกระทบจากความเสียหาย จากการเกิดอันตรายดังกล่าว ในกรณีเลวร้ายที่สุด (Worst Case) นอกจากนี้ในการประเมินอันตรายร้ายแรงในแต่ละกรณีนั้น พิจารณาเป็นไปตามแนวทางของธนาคารโลก (World Bank) ดังแสดงรายละเอียดแผนภูมิต้นไม้ในรูปที่ 5.5-1 และ 5.5-2

5.5.1 การจำแนกอันตรายร้ายแรง

การจำแนกอันตรายร้ายแรงจะใช้วิธีและเทคนิคของธนาคารโลก (World Bank) (Techniques for Assessing Industrial Hazards a Manual, 1990) ซึ่งวิธีการศึกษาพิจารณาดังต่อไปนี้

(1) บริเวณที่มีโอกาสเกิดการรั่วไหล ได้แก่ ถังกักเก็บผลิตภัณฑ์

(2) ลักษณะการรั่วไหลมี 2 แบบ คือ รั่วไหลทันทีทันใด และรั่วไหลอย่างช้า ๆ

รูปที่ 5.5-1 แผนภูมิการประเมินกรณีเกิดเหตุการณ์รั่วไหลของสารเคมีจากขบวนการผลิตหรือการเก็บกัก

รูปที่ 5.5-2 Flammable Gas Event Tree

(3) การติดไฟมี 2 แบบ คือ ติดไฟแบบทันทีทันใด (Immediate Ignition) และการติดไฟทิ้งช่วง (Delayed Ignition)

(4) การเกิดไฟไหม้ ความเสียหายจากการเกิดไฟไหม้ จะเกิดจากรัศมีความร้อนที่ได้รับ วัดในหน่วยพลังงานความร้อนต่อตารางเมตร โดยการเกิดไฟไหม้แบ่งได้ 4 ชนิด ดังนี้

· Pool fire

· Jet fire

· Fireball และ BLEVE (Boiling Liquid Expanding Vapour Explosion)

· Flash fire

(5) ความเสียหายที่เกิดจากไฟ ผลกระทบที่เกิดจากไฟต่อบริเวณพื้นที่รอบ ๆ คือ รังสีความร้อน ความเสียหายที่เกิดจากรังสีความร้อน สามารถคำนวณมาจากปริมาณที่ได้รับรังสี ซึ่งจัดเป็นพลังงานต่อหน่วยพื้นที่ที่ได้รับรังสีตลอดเวลาการระเบิด ความเสียหายจากรังสีความร้อนดังกล่าวสรุปไว้ในตารางที่ 5.5-1

ตารางที่ 5.5-1

ความเสียหายจากรังสีความร้อนในระดับพลังงานความร้อนต่างกัน


ระดับความร้อน	ชนิดของผลกระทบ
(kW/m²)	ผลกระทบต่ออุปกรณ์	ผลกระทบต่อคน


37.5	· ทำให้เกิดความเสียหายต่ออุปกรณ์ที่ใช้ในกระบวนการผลิต	· 100% ตาย ภายใน 1 นาที · 1% ตาย ภายใน 1 วินาที
25	· พลังงานต่ำสุดที่ทำให้ไม้ติดไฟโดยง่าย ไม่มีเปลวไฟ	· 100% ตาย ภายใน 1 นาที และมีการบาดเจ็บสาหัส ภายใน 10 วินาที
12.5	· พลังงานต่ำสุดทำให้ไม้ติดไฟด้วยเปลวไฟ ท่อพลาสติกละลาย	· 1% ตาย ภายใน 1 นาที ผิวไหม้ ภายใน 10 วินาที
4.0	-	· ทำให้ผิวหนังรู้สึกเจ็บ ปวดแสบผิวหนัง ถ้าอยู่นานกว่า 20 วินาที แต่ไม่ทำให้พุพอง
1.6	-	· ทำให้รู้สึกไม่สบาย ถ้าสัมผัสเป็นเวลานาน

5.5.2 การวิเคราะห์อันตรายเชิงปริมาณ (Quantitative Analysis)

การวิเคราะห์อันตรายเชิงปริมาณนั้น ข้อมูลคุณสมบัติของสารอันตรายและแหล่งอันตรายในโครงการฯ ได้แก่ ถังกักเก็บจะนำมาคำนวณเพื่อหาค่าระดับผลกระทบจากการรั่วไหลของสารเคมี ซึ่งจะใช้สมมติฐานว่าอันตรายที่เกิดขึ้นนั้นจะเกิดในสภาพที่อุปกรณ์เกิดความเสียหายอย่างสิ้นเชิง อันทำให้สารเคมีที่อยู่ในระบบรั่วไหลออกมา 100% ซึ่งการประเมินในลักษณะนี้จะได้ค่าผลกระทบสูงสุด ซึ่งในการประเมินระดับของการแผ่รังสีความร้อน (Heat Radiation) โดยใช้สมมติฐานว่าสารเคมีไวไฟในระบบรั่วไหลแล้วเกิดการติดไฟจากแหล่งกำเนิดนั้นเอง โดยจะประเมินเป็นค่าของระดับความร้อนที่ก่อให้เกิดผลกระทบแตกต่างกัน

5.6 การคำนวณระดับความรุนแรง

การประเมินอันตรายร้ายแรงจากการดำเนินการโรงแยกก๊าซธรรมชาติ หน่วยที่ 5 ในพื้นที่ที่มีความเสี่ยงสูง คือ บริเวณถังเก็บกัก โดยได้พิจารณาศักยภาพของการเกิดอันตรายในกรณีเกิดสารรั่วไหล 100% แล้วทำให้เกิดเป็นลูกไฟ (Fireballs) Jet Fire และ Pool Fire สามารถสรุปได้ดังนี้

(1) ถังเก็บกักก๊าซโซลีนธรรมชาติ (Natural Gasoline)

จากผลการศึกษาเมื่อกำหนดให้เกิดรั่วไหลและเกิดเหตุการณ์แบบ Pool Fire จะพบว่าในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² จะมีรัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 577.9-188.7 เมตร โดยจะครอบคลุมอยู่ภายในพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ จังหวัดระยอง (ตารางที่ 5.6-1 และรูปที่ 5.6-1) ส่วนการเกิดเหตุการณ์ BLEVE ในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² รัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 1,850-604.6 เมตร โดยรัศมีความร้อนนี้จะครอบคลุมพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด (ตารางที่ 5.6-1 และรูปที่ 5.6-2) และรายละเอียดการคำนวณดังแสดงในภาคผนวก น

(2) ถังเก็บกักก๊าซปิโตรเลียมเหลว (LPG)

จากผลการศึกษาเมื่อกำหนดให้เกิดรั่วไหลและเกิดเหตุการณ์แบบ Pool Fire จะพบว่าในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² จะมีรัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 615.6-201.1 เมตร โดยจะครอบคลุมอยู่ภายในพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ จังหวัดระยอง (ตารางที่ 5.6-2 และรูปที่ 5.6-3) ส่วนการเกิดเหตุการณ์ BLEVE ในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² รัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 2,060-673.8 เมตร โดยรัศมีความร้อนนี้จะครอบคลุมพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด (ตารางที่ 5.6-2 และรูปที่ 5.6-4) และรายละเอียดการคำนวณดังแสดงในภาคผนวก น

(3) ถังเก็บกักก๊าซโปรเพน (Propane)

จากผลการศึกษาเมื่อกำหนดให้เกิดรั่วไหลและเกิดเหตุการณ์แบบ Jet Fire จะพบว่าในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² จะมีรัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 557.1-373.2 เมตร โดยจะครอบคลุมอยู่ภายในพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ จังหวัดระยอง และพื้นที่นิคมอุตสาหกรรม (ตารางที่ 5.6-3 และรูปที่ 5.6-5) ส่วนการเกิดเหตุการณ์ BLEVE ในช่วงระดับพลังงาน 4.0-37.5 kW/m² รัศมีความร้อนแผ่กระจายอยู่ในช่วง 2,070-676.9 เมตร โดยรัศมีความร้อนนี้จะครอบคลุมพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด (ตารางที่ 5.6-3 และรูปที่ 5.6-6) และรายละเอียดการคำนวณดังแสดงในภาคผนวก น

5.7 สรุปการประเมินอันตรายร้ายแรง

จากผลการศึกษาเมื่อเกิดกรณีสารเคมีรั่วไหล ลูกไฟ (Fireball) Pool Fire และ Jet Fire ที่อาจจะเกิดขึ้น จะมีรัศมีความร้อนจะครอบคลุมพื้นที่ภายในพื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติและบริเวณใกล้เคียง แต่กระนั้นเหตุการณ์เหล่านี้มีโอกาสเกิดขึ้นน้อยมาก เนื่องจากทางโรงงานมีมาตรการป้องกันด้านต่าง ๆ มากมาย รวมถึงแผนฉุกเฉิน และการศึกษา HAZOP ดังนั้นผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจากอันตรายร้ายแรงจึงอยู่ในระดับต่ำ

ตารางที่ 5.6-1

รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Pool Fire และ BLEVE ของก๊าซโซลีนธรรมชาติ (NGL)


ระดับพลังงาน	Pool Fire		BLEVE
(kW/m²)	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน


4.0	577.9	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	1,850.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด
12.5	326.9	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	1,050.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม
37.5	188.7	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	604.6	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม

ตารางที่ 5.6-2

รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Pool Fire และ BLEVE ของ LPG


ระดับพลังงาน	Pool Fire		BLEVE / Fireball
(kW/m²)	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน


4.0	615.6	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ และนิคมอุตสาหกรรม	2,060.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด
12.5	348.3	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	1,170.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม
37.5	201.1	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	673.8	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม

ตารางที่ 5.6-3

รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Jet Fire และ Fireball / BLEVE ของ โปรเพน


ระดับพลังงาน	Jet Fire		BLEVE / Fireball
(kW/m²)	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน	รัศมีการแผ่ความร้อน (ม.)	ลักษณะการใช้ที่ดิน


4.0	577.1	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	2,070.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม บางส่วนของชุมชนบ้านพลง ชุมชนห้วยโป่ง และชุมชนมาบชลูด
12.5	431.2	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	1,170.0	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม
37.5	373.2	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ	676.9	พื้นที่โรงแยกก๊าซธรรมชาติ นิคมอุตสาหกรรม

รูปที่ 5.6-1 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Pool Fire ของก๊าซโซลีนธรรมชาติ

รูปที่ 5.6-2 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด BLEVE ของก๊าซโซลีนธรรมชาติ

รูปที่ 5.6-3 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Pool Fire ของปิโตรเลียมเหลว (LPG)

รูปที่ 5.6-4 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด BLEVE ของปิโตรเลียมเหลว (LPG)

รูปที่ 5.6-5 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Jet Fire ของโปรเพน

รูปที่ 5.6-6 รัศมีการแผ่ความร้อน ในกรณีเกิด Fireball / BLEVE ของโปรเพน

วันเสาร์ที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2555

การประเมินอันตรายร้ายแรง - โรงแยกก๊าซ ปตท. - ของเดิม

ลักษณะ/คุณสมบัติ

ตารางที่ 5.4-1

Atmospheric Storage Tank

Category

โอกาสเกิดขึ้น (ครั้ง/ปี)

Continuous-Type Release

ผลิตภัณฑ์

ระดับความร้อน

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

วันเสาร์ที่ 18 สิงหาคม พ.ศ. 2555

การประเมินอันตรายร้ายแรง - โรงแยกก๊าซ ปตท. - ของเดิม

ลักษณะ/คุณสมบัติ

ตารางที่ 5.4-1

Atmospheric Storage Tank

Category

โอกาสเกิดขึ้น (ครั้ง/ปี) Continuous-Type Release

ผลิตภัณฑ์

ระดับความร้อน

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น

โอกาสเกิดขึ้น (ครั้ง/ปี)

Continuous-Type Release